Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) tytoń zabija co roku ponad 8 milionów ludzi na całym świecie. Ponad 7 milionów tych zgonów jest spowodowanych bezpośrednim paleniem tytoniu, a około 1,2 miliona biernym paleniem przez osoby niepalące. Używanie tytoniu jest groźne dla każdego, niezależnie od płci, wieku, rasy, pochodzenia kulturowego czy edukacji. Przynosi cierpienie, chorobę i śmierć. Obchody tego Dnia zwracają uwagę nie tylko na szkodliwość palenia tytoniu, ale także zachęcają palaczy do podjęcia decyzji mających na celu wyzwolenie się z uzależnienia, jakim jest nikotynizm.
Dym nikotynowy zawiera ponad 7 tys. związków chemicznych. Co najmniej 250 wśród tych substancji jest szkodliwa, a 70 ma działanie rakotwórcze (według danych ACS). Palący papierosy wdycha smołę, radioaktywny polon, nikiel, cyjanowodór, formaldehyd, amoniak oraz tlenek węgla, który tworząc z hemoglobiną kompleks zwany karboksyhemoglobiną sprawia, że krew staje się gorzej natleniona. Substancje rakotwórcze z dymu papierosowego mogą inicjować proces nowotworowy. Nałóg ten jest przyczyną ponad 80 proc. zachorowań na raka krtani i płuca, co drugi na nowotwór gardła, co trzeci jamy ustnej i przełyku, co czwarty nowotwór wątroby, co piąty rak żołądka, co drugi przypadek raka dolnych dróg moczowych i jedno na dziesięć zachorowań na raka nosa i zatok. Dym papierosowy jest także przyczyną raka jelita grubego, odbytnicy, jajnika, trzonu macicy, trzustki, raka nerki i białaczki szpikowej. Średnio blisko 35 proc. wszystkich zgonów z powodu nowotworów można przypisać paleniu tytoniu.
Palenie bierne stanowi nie mniejszy problem, ponieważ jest również rakotwórcze. Dym unoszący się z żarzącej się końcówki papierosa jest czterokrotnie bardziej toksyczny niż ten, którym zaciąga się palacz. W zadymionym pomieszczeniu osoba niepaląca wdycha trzy razy więcej tlenku węgla, ponad 10 razy więcej nitrozamin, 15 razy więcej benzenu i nawet do 70-u razy więcej amoniaku niż podczas aktywnego palenia papierosów. Bierne palenie podnosi ryzyko zachorowania na raka płuca o jedną czwartą, zwiększa także zagrożenie rakiem krtani i przełyku. Najbardziej narażone na wpływ cudzego nałogu są dzieci, których rodzice palą w domu.
Uzależnienie od tytoniu pogarsza jakość życia, powodując choroby:
- układu oddechowego (astmę, rozedmę płuc, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc POCHP, zapalenie oskrzeli i płuc);
- układu krążenia (chorobę wieńcową, zawał serca, miażdżycę naczyń krwionośnych, nadciśnienie, choroby zakrzepowo-zatorowe w tym udar mózgu, tętniaka aorty);
- przewodu pokarmowego (wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy);
- inne: osteoporozę, podatność na przeziębienia, alergie.
Badania przeprowadzone przez ekspertów ds. zdrowia publicznego WHO wykazały, że palacze są bardziej narażeni na ciężką chorobę z powodu COVID-19 w porównaniu z osobami niepalącymi. COVID-19 to choroba zakaźna, która atakuje przede wszystkim płuca. Palenie upośledza czynność płuc, utrudniając organizmowi walkę z koronawirusami i innymi chorobami. Tytoń jest również głównym czynnikiem ryzyka chorób niezakaźnych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, nowotwory, choroby układu oddechowego i cukrzyca, które narażają osoby z tymi schorzeniami na większe ryzyko wystąpienia ciężkiej choroby w przypadku COVID-19.
Rzucanie palenia to skomplikowany proces, który składa się z wielu etapów, czasami wymagających powtórzeń. Niektórzy przestają palić pod wpływem chwili, inni potrzebują głębokiego namysłu, długich przygotowań, specjalnych okoliczności, czy pomocy lekarza.
Pamiętaj rzucając palenie zyskujesz:
- już po kilku godzinach unormuje się ciśnienie krwi oraz ilość tlenu w organizmie,
- po 24h znacznie spada ryzyko zawału sercu,
- po kilku dniach poprawi się smak i węch,
- do 9 miesięcy zajmie regeneracja układu oddechowego, w tym osłabienie kaszlu,
- po 5 latach ryzyko raka płuca spadnie o 50%,
- po 10 latach ryzyko choroby niedokrwiennej będzie takie samo jak u osób niepalących.
Pomoc w rzuceniu palenia można uzyskać w:
- Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym 801 108 108 lub 22 211 80 15. Pracujący tam konsultanci pomogą opracować plan rzucenia palenia i będą wspierać na wszystkich jego etapach. Poradnictwo jest nieodpłatne!
- Osoby palące tytoń, które chcą rozstać się z uzależnieniem mogą skorzystać z programu profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym POChP), który realizowany jest przez NFZ w woj. lubuskim.
Program adresowany jest do osób powyżej 18 roku życia, które palą papierosy. Celem programu jest zmniejszenie zachorowalności na schorzenia odtytoniowe, poprawa świadomości w zakresie szkodliwości palenia oraz metod zapobiegania i leczenia uzależnienia od tytoniu oraz poprawa dostępności do specjalistycznego leczenia uzależnienia od tytoniu w szczególności dla osób obciążonych chorobami układu krążenia, układu oddechowego i nowotworowymi, a w konsekwencji zmniejszenie kosztów leczenia chorób odtytoniowych. - Informacje jak rzucić palenie można uzyskać także na stronie: Jak rzucić palenie.
